Δυσαριθμησία

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συγκαταλέγει, εδώ και πάρα πολλά χρόνια, τη δυσαριθμησία (Dyscalculia) στις κύριες μαθησιακές διαταραχές. Πρόκειται, μάλιστα, για μαθησιακή δυσκολία-διαταραχή που παρουσιάζουν περισσότερα παιδιά απ’ αυτά που παρουσιάζουν δυσλεξία. Περίπου το 6% των μαθητών δυσκολεύονται με τα μαθηματικά (δυσαριθμησία), έναντι του 4-5% που παρουσιάζουν δυσλεξία.

Τι είναι, όμως, η δυσαριθμησία και πώς μπορεί να καταλάβει ένας γονιός αν το παιδί του παρουσιάζει αυτήν τη μαθησιακή δυσκολία;

Καταρχήν, ας διευκρινίσουμε ότι η δυσαριθμησία, όπως και κάθε άλλη μαθησιακή δυσκολία, δεν είναι αρρώστια. Είναι διαταραχή της ανάπτυξης της μαθηματικής σκέψης, που φανερώνεται στις πρώτες τάξεις του δημοτικού. Δεν σημαίνει, σε καμία περίπτωση, χαμηλή ή μειωμένη νοημοσύνη και, ακόμα λιγότερο, τεμπελιά. Αυτά είναι, όμως, δυστυχώς τα πρώτα που πηγαίνουν στο μυαλό των μεγάλων, όταν αναλαμβάνουν το δύσκολο έργο να εξηγήσουν τα μαθηματικά στα παιδιά.

Συγκεκριμένα, αν παρατηρήσατε στο παιδί σας:

• Δυσκολία στην τέλεση απλών μαθηματικών πράξεων (εμμένει να χρησιμοποιεί δάχτυλα, χρειάζεται πολύ χρόνο).
• Τα εσφαλμένα αποτελέσματα διαφέρουν από τα σωστά συχνά κατά μία μονάδα.
• Δυσκολεύεται στην αφαίρεση και στη διαίρεση περισσότερο απ’ ό,τι στη πρόσθεση.
• Δυσκολεύεται να προσανατολιστεί στον χώρο, μπερδεύει συχνά το δεξιά με το αριστερά.
• Δυσκολεύεται στην αντίληψη και κατανόηση ποσοτήτων και μεγεθών.
• Δεν γνωρίζει ποιες πράξεις πρέπει να χρησιμοποιήσει για την επίλυση προβλημάτων.
• Αδυνατεί να συγκρατήσει μαθηματικές έννοιες και ύλη (π.χ., προπαίδεια), παρ’ όλη την επανάληψη.

Όλα αυτά είναι (αρκετά συνοπτικά) ενδείξεις ότι το παιδί σας μπορεί να παρουσιάζει δυσαριθμησία. Σε αυτό τον κατάλογο δεν περιλαμβάνονται οι συνέπειες για τον ψυχισμό του παιδιού. Ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του, μπορεί να εμφανιστούν:

• Μειωμένη αυτοεκτίμηση
• Ελλειμματική προσοχή
• Απώλεια κινήτρων μελέτης και παθητικότητα
• Επιθετικότητα - Συγκρούσεις στο οικογενειακό περιβάλλον
• Άρνηση, ακόμα και φοβία, για τα μαθηματικά
• Τάσεις απομόνωσης
• Επέκταση της κακής επίδοσης και σε άλλα μαθήματα
• Γενικότερη άρνηση για το σχολείο
• Ψυχοσωματικά (κοιλόπονος, πονοκέφαλος), ιδιαίτερα τις πρωινές ώρες

Εδώ, πρέπει να διευκρινιστεί ότι τα συμπτώματα, όσον αφορά το μέγεθός τους και την έντασή τους, ποικίλλουν. Παρατηρούνται, όμως, ως επακόλουθα της αποστέρησης, απογοήτευσης και πίεσης που δέχονται τα παιδία με δυσαριθμησία.

Σε αντίθεση με τη δυσαριθμησία, τα πράγματα στη δυσλεξία είναι λίγο πιο απλά. Όταν ένα παιδί αντιμετωπίζει προβλήματα γραφής, ανάγνωσης και ορθογραφίας, όπως στη δυσλεξία, έχουμε την απόδειξη στο χαρτί ότι κάτι δεν πάει καλά. Στη δυσαριθμησία, η σκέψη και οι εσφαλμένοι υπολογισμοί δεν φαίνονται. Το παιδί με δυσαριθμησία σκαρφίζεται δικούς του τρόπους επίλυσης (κάθε παιδί διαφορετικούς). Και ακριβώς εδώ έγκειται και η διαφορά με τα «συνηθισμένα» προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μαθητές με τα μαθηματικά. Δεν πρόκειται για λάθη απροσεξίας, έλλειψης διάθεσης, τεμπελιάς. Πρόκειται για παγιωμένες εσφαλμένες μαθηματικές αντιλήψεις και τακτικές επίλυσης. Σε αυτή την περίπτωση δεν βοηθάει η αύξηση του χρόνου μελέτης, οι φωνές και οι αξιολογήσεις. Αυτός είναι και ένας λόγος που κάνει τη δυσαριθμησία να υστερεί στην ευαισθητοποίηση γονιών και εκπαιδευτικών σχετικά με τη δυσλεξία. Είναι μια κρυμμένη και παρεξηγημένη μαθησιακή δυσκολία, εξίσου σοβαρή με τη δυσλεξία. 
Στο εξωτερικό (βόρεια Ευρώπη), τα πράγματα, όσον αφορά την ευαισθητοποίηση των γονιών και των εκπαιδευτικών, αλλά και τη διάγνωση και την αποκατάσταση της δυσαριθμησίας, είναι πολύ καλύτερα. Υπάρχει συστηματοποίηση από τη στιγμή της υποψίας του δασκάλου (;;;), έως την πλήρη αποκατάσταση του παιδιού, τόσο από δημόσιους, όσο και από ιδιωτικούς φορείς. Στην Ελλάδα, δυστυχώς, οι μαθησιακές δυσκολίες σημαίνουν, συνήθως, δυσλεξία, με αποτέλεσμα τα παιδιά με δυσαριθμησία να παραμελούνται και, επομένως, να αδικούνται. Αυτό οφείλεται κυρίως στην έλλειψη εξειδικευμένων στη δυσαριθμησία επιστημόνων.

Τι μπορεί να κάνει ένας γονιός, παρ’ όλα αυτά, για να βοηθήσει το παιδί του;

Αν, λοιπόν, παρατηρήσατε στο παιδί σας συμπεριφορές που μπορεί να «δείχνουν» δυσαριθμησία, καλό είναι:

• Να διαλέξετε για την ώρα μελέτης των μαθηματικών μια ήρεμη στιγμή, όταν το παιδί σας είναι ξεκούραστο και ευδιάθετο.
• Να μειώσετε τον χρόνο μελέτης, όταν βλέπετε ότι υπάρχει εκνευρισμός.
• Να διαλέξετε, εσκεμμένα, ασκήσεις και πράξεις, στις οποίες ξέρετε ότι το παιδί σας τα καταφέρνει καλά και να δείχνετε ικανοποίηση, ενισχύοντάς του την αυτοπεποίθηση.
• Να αποφεύγετε χαρακτηρισμούς και σχόλια.
• Να μην του βάζετε τις φωνές (η δυσαριθμησία δεν οφείλεται σε τεμπελιά).
• Προσπαθήστε να εξιχνιάσετε τον τρόπο σκέψης και επίλυσης που χρησιμοποιεί το παιδί σας.
• Μιλήστε με τον εκπαιδευτικό του παιδιού σας, σχετικά με τη συμπεριφορά του την ώρα των μαθηματικών.

Και να μην ξεχνάτε: Ένα παιδί με δυσαριθμησία απλώς δεν μπορεί. Δεν είναι ζήτημα θέλησής του. Ένα παιδί που δυσκολεύεται, κατά αυτό τον τρόπο, με τα μαθηματικά, χρειάζεται εξατομικευμένη παρέμβαση, διότι έχει εν γένει λιγότερα εφόδια μαθηματικής ικανότητας. Δεν, όμως, είναι κουτό!

Άρθρο του Γ.Τρουμπούκη-ψυχολόγος-παιδοψυχολόγος.

http://paidagwgos.blogspot.gr